De kerkdienst.

Terwijl we op Bunaken waren, hoorden we dat de vulkaan Lokon weer een uitbarsting had gehad.
Het is zondag 7 oktober en we worden al heel vroeg opgehaald door Jimmy en Vony om naar hun kerk te gaan.
Als we de kerk in Tinoor binnenlopen, zien we dat de parochianen zich op hun paasbest gekleed hebben. De netste kleren worden dan uit de kast gehaald. En wij, hebben onze mooiste beach-kleren uit de koffer gehaald... Hanny haar witte sandaaltjes en ik mijn stoffige slippers. Ze zullen het wel begrijpen. Vony legt uit dat de Minahasa-ers een trots volk is dat er op zondagen en feestjes erg graag er mooi uit willen zien. Dan hebben ze hun zondagse kleren aan.
We maken ons op voor een lange zit. De pastores doet het woord en plots horen we het woord Belanda vallen. Hanny kijkt Vony aan en ze zegt dat wij welkom worden geheten bij de dienst. Deze priesteres doet niet onder voor de voorgangster die we gisteren hebben meegemaakt bij oom Rob. Regelmatig wordt er gezongen en de tekst is te lezen via een beamer op de muur. Straks zijn enkele families aan de beurt om te zingen. Wanneer er een stilte valt denk ik telkens dat de kerkdienst afgelopen is. Ik kijk mee op mijn horloge en we zijn 1 uur verder, 2 uur, 3 uur etc. Iedereen zit er nog fris en fruitig bij behalve wij... Er wordt een aanslag gedaan op mijn hou-de-ogen-open-conditie. Om wakker te blijven stuurt Jimmy mij af en toe weg om video-opnames te maken. Tidak apa apa/no problem. Een jongerenkoor treedt op, hoge stemmen en a capella. De jongeren zitten allemaal achter hoog op het balkon. Ik herinner me nog de tijd dat ik ook naar de kerk ging. Boven op het balkon bij het grote orgel. Daar was het gezellig en kletsten we wat af. In de straat woonde een politieman Siemissen die een keer bij mijn moeder kwam om te klagen over het lawaai dat ik en mijn vrienden maakten tijdens de mis. De rest laat ik aan de lezer over..
Dan staat op de muur geschreven dat de familie Rempas naar voren moeten komen. We worden gevraagd om in het midden te gaan staan. Jimmy geeft aan dat hij een seintje zal geven zodat ik een filmpje kan maken. Terwijl ik naar het geheel kijk, zie ik Hanny met betraande ogen staan. Ik hou het niet meer en schiet vol. Ik zie ook Vony huilen. Samen zeggen we; hati sakit. Het lied dat we zingen is een familielied. Als een voorganger de belanda's danken voor hun aanwezigheid, is de dienst afgelopen.
Na de kerkdienst vragen we of we de pastores even mogen spreken. Ze neemt ons mee naar haar huis achter de kerk en we willen haar een donatie geven. Ze is erg blij en wil samen met ons en Vony en Jimmy nog een gebed doen.
Dan op naar huis om, zoals waarschijnlijk gebruikelijk, gezamenlijk de maaltijd te gebruiken. Dit keer lijkt het mij niet zo gewoon. Het is er een drukte van jewelste. Ze hebben een groot zeil gespannen over de binnenplaats en op tafel staan grote pannen met veel eten. Ze hebben rekening gehouden met onze smaak; tidak pedas.
Natuurlijk worden er weer veel foto's geschoten en de fotoshoots herhalen zich; met 1 persoon, 2 of met hele gezinnen. Geen probleem, we nemen de tijd. Intussen lijkt het erop dat het begint te regenen. Nee, het is stof en kleine stukjes uit de Lokon dat naar beneden komt.
Bij het binnenrijden van Tinoor zag ik al wat de vulkaan Lokon had achtergelaten. De straten en golfplaten daken lagen onder een dik pak grijze stof. Een trieste aanblik. Wegvegen heeft geen zin, dat levert alleen maar nog meer stof in de lucht op. Vergelijk het maar met een sleuf freezen in een betonnen muur en hoe jouw huis er dan uitziet.. Vreselijk ongezond allemaal. Velen dragen mondkapjes.
Het is weer tijd om te vertrekken en spreek de hele familie toe. Als ik aangeef dat ze altijd welkom zijn in mijn huis, beginnen ze te lachen.
Hierna laten ze ons nog de graven zien van de laatste opa en oma; opa Anis en oma Nieke. Maar ook van mijn voorouders, de ouders van mijn oma Etty. Op hun grafsteen staat alles in het hollands geschreven. Wat mij ook opvalt is dat veel hollandse namen terugkomen in de familie en zeker die van de broers en zussen van mijn moeder Pop; Popje, Bloem, Joost, Jaap, Loes en Venty. Omdat de missionarissen hier vroeger geweest waren, namen ook zij hollandse namen mee: Jozef, Alex, Jan, Johannes, Fientje, Stien, Netty etc..